اندیکاتور RSI یا شاخص قدرت نسبی

این شاخص یکی از اندیکاتورهای معروف در بازار فارکس است. اندیکاتور RSI نسبت حرکات صعودی و نزولی را اندازه گیری می کند و مقدار بدست آمده را طوری تعیین می کند که عددی مابین 0 تا 100 خواهد بود. اگر اندیکاتور اندیکاتور RSI یا شاخص قدرت نسبی RSI عدد 70 یا بزرگتر از آن را نشان دهد، بیان کننده آن است که قیمت در وضعیت حد اشباع خرید قرار گرفته است (در واقع قیمت بیش تر از حد انتظار بازار افزایش یافته است) و اگر RSI عدد 30 و یا کمتر از آن را نشان دهد به این معنی است که قیمت در محدوده اشباع فروش قرار دارد (در این وضعیف قیمت بیشتر از حد انتظار بازار سقوط کرده است).

اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (RSI)

اندیکاتور شاخص قدرت نسبی یا Relative Strength Index با نام اختصاری RSI یکی اندیکاتور RSI یا شاخص قدرت نسبی از مجموعه اندیکاتورهای تولید شده توسط «جی.ولز وایلدر» [35] است. این اندیکاتور برای نخستین بار در کتاب مشهور وایلدر بنام «مفاهیم نوین در سیستم‌های معاملاتی تکنیکال» [36] به دنیای بورس معرفی شد و هنوز هم پس از گذشت بیش از چهار دهه، همچنان یکی از پرطرفدارترین اندیکاتورها نزد تحلیلگران تکنیکال است. وایلدر از افراد بسیار تاثیرگذار بر علم تکنیکال است و بسیاری او را بنام پدر اندیکاتورها می‌شناسند. وایلدر که در ابتدا یک مهندس مکانیک بود تصمیم به ورود به بازار املاک می‌گیرد و از آنجا به دنیای بورس وارد می‌شود. عمده شهرت وایلدر بدلیل اندیکاتورهای مهم و پرکاربردی است که جهت تحلیل نمودارها معرفی کرده است. از مهم‌ترین اندیکاتورهای طراحی شده توسط وایلدر می‌توان به شاخص قدرت نسبی(RSI)، میانگین جهت دار(ADX)، میانگین محدوده واقعی(ATR)، پارابولیک سار(PSAR) اشاره کرد. در اهمیت نقش آقای وایلدر در تاریخچه تحلیل تکنیکال همین بس که به ندرت بتوانید تحلیلگری را بیابید که لااقل یکی از اندیکاتورهای تولیدی توسط وایلدر را در میان جعبه ابزارهای معاملاتی خود نداشته باشد.

[35] J.Welles Wilder(Born 1930)

[36] New Concepts in Technical Trading Systems, J.Welles Wilder, June 1978

درس ۵ : شاخص قدرت نسبی (RSI) چیست؟

در این درس، به طور مختصر، توضیحاتی را درباره‌ی شاخص قدرت نسبی و مسائل مربوط به آن ارائه می‌دهیم.

شاخص قدرت نسبی (RSI) یک اسیلاتور بسیار مفید مبتنی بر مومنتوم (نیروی بازار) است که برای اندازه‌گیری سرعت و هم‌چنین، بزرگی تغییر حرکات جهت‌دار قیمت از آن استفاده می‌شود. اساسا RSI یک اندیکاتور کاربردی برای حرکات قیمت است. مومنتوم در فیزیک به قدرت و شتاب یک جسم در حال حرکت گفته می‌شود؛ در واقع، مومنتوم باعث می‌شود یک جسم در حال حرکت هم‌چنان به حرکت خود ادامه دهد تا زمانی که به یک مانع برخورد کند؛ که در این صورت، یا متوقف می‌شود یا تغییر مسیر می‌دهد. در بازار نیز قیمت به سمت شخصی حرکت و از یک روند پیروی می‌کند تا زمانی که یک نیروی خارجی باعث تغییر جهت آن شود.

شاخص قدرت نسبی بین مقیاس ۰ تا ۱۰۰ عمل می‌کند؛ هر چه RSI به صفر نزدیک‌تر باشد، نیروی حرکات قیمت ضعیف‌تر و چنان‌چه RSI به ۱۰۰ نزدیک‌تر باشد، نشان‌دهنده‌ی دوره‌ی نیروی حرکتی قوی‌تر است.

بازارهایی با اشباع خرید و اشباع فروش

هر عددی بالاتر از ۷۰ به عنوان اشباع خرید (خرید بیش از حد یا هجوم خریداران و افزایش قیمت دارایی به بیش از ارزش واقعی آن) و هر عددی پایین‌تر از ۳۰ نیز به عنوان اشباع فروش (فروش بیش از حد یا هجوم فروشندگان و کاهش قیمت دارایی به کم‌تر از ارزش واقعی آن) تلقی می‌شود. شاخص قدرت نسبی بین ۳۰ و ۷۰ به طور قابل ملاحظه‌ای خنثی است؛ RSI در حوالی ۵۰ نیز نشان‌دهنده‌ی «فقدان روند‌» است.

واگرایی

• واگرایی RSI صعودی (گاوی) – وقتی قیمت به کفِ اندیکاتور RSI یا شاخص قدرت نسبی جدیدی می‌رسد ولی شاخص قدرت نسبی کف بالاتری را نشان می‌دهد.
• واگرایی RSI نزولی (خرسی) – وقتی قیمت به سقف اندیکاتور RSI یا شاخص قدرت نسبی جدیدی می‌رسد ولی شاخص قدرت نسبی سقف پایین‌تری را نشان می‌دهد.

بیش‌تر معامله‌گران معتقدند، واگرایی نزولی باعث ایجاد فرصت فروش می‌شود، در حالی که واگرایی صعودی باعث ایجاد فرصت خرید می‌شود.

بازگشت (Reversals)

بازگشت یا تغییر روند مثبت هنگامی رخ می‌دهد که قیمت‌ به کف بالاتری برسد، در حالی که شاخص قدرت نسبی کف پایین‌تری را نشان دهد و قیمت شروع به افزایش کند. بازگشت منفی هنگامی رخ می‌دهد که قیمت به سقف پایین‌تری برسد، در حالی که شاخص قدرت نسبی سقف بالاتری را نشان دهد و قیمت شروع به کاهش کند.